شیرآلات ساختمانی جزئی از تجهیزات و لوازم مصرفی و البته ضروری ساختمان‌های مسکونی، تجاری، درمانی و ... هستند. این اقلام کاربردی که آبرسانی را آسان می‌کنند، در عین شباهت‌هایی که با یکدیگر دارند دارای ساختار و عملکردی متفاوت هستند. امروزه مدلهای مختلفی شیرآلات با بهره‌گیری از تکنولوژی روز دنیا طراحی و تولید می‌شوند که علاوه بر رفاه و آسایش مصرف کنندگان سبب صرفه جویی در مصرف آب هم می‌شود. با ما همراه باشید تا علاوه بر معرفی انواع شیرآلات مدرن و معمولی، نحوه نصب و استفاده از شیرآلات ساختمانی را بررسی کنیم.
انواع شیرآلات ساختمانی
شیرآلات ساختمانی دارای اجزای مختلفی هستند که هر یک به نوبه خود در عملکرد آن‌ها موثر واقع می‌شوند. شیرآلات به طور کلی از قسمت‌های اصلی چون بدنه، علمک، توپی، واشر و اهرم هستند که این اجزا در انواع مختلف آن کم و زیاد می‌شوند. به طوری که در شیرآلات فشاری دو اهرم و در شیرآلات دیسکی، یک اهرم وجود دارد و در شیرهای مدرن نیز سنسورهای خاص به کار رفته‌اند. البته که تفاوت شیرها به این قسمت محدود نشده و از لحاظ عملکرد و کارایی هم با یکدیگر متفاوت هستند. مهم‌ترین انواع شیرآلات شامل موارد ذیل هستند.
شیرآلات توپی
شیرآلات توپی که با الهام گرفتن از شیرهای توپی قدیمی طراحی شده‌اند، از محبوب‌ترین شیرهای مورد استفاده در آشپزخانه‌ها به شمار می‌آیند. یک توپک در قسمت فوقانی این شیرها تعبیه شده است که با اهرم در ارتباط بوده و تکان خوردن آن سبب جریان آب می‌شود.
شیرآلات دیسکی
شیرآلات دیسکی که تک اهرمی هم هستند کاربردی‌ترین شیر آب مورد استفاده در ساختمان‌های امروزی محسوب می‌شوند. اهرم شیرهای دیسکی روی بدنه آن نصب شده و جریان آب را به راحتی کنترل می‌کند. چرخش اهرم به سمت چپ یا راست در این شیرها دمای آب را تنظیم کرده و پس از اینکه آب در مخزن کارتریج ترکیب شد از علمک خارج می‌شود. ماندگاری شیرهای دیسکی بالاست و کارایی آن‌ها در منازل قابل توجه است.
شیرآلات فشاری
شیرآلات ساختمانی فشاری که دارای دو اهرم هستند به عنوان قدیمی‌ترین مدلهای پرکاربرد شناخته می‌شوند. در این محصول جریان اب سرد و گرم به کمک دو اهرم جداگانه کنترل می‌شود و پس از باز و بسته کردن اهرم فشاری جریان آب جاری می‌شود. شیرهای فشاری واشردار معمولا قیمت مناسبی دارند اما کارکرد آن‌ها چندان مطلوب نیست.
شیرآلات کارتریجی
علت نامگذاری شیرهای کارتریجی، وجود قطعه‌ای به نام کارتریج در ساختار آن‌هاست که نیاز به واشر را رفع می‌کند. این شیرها شباهت زیادی به شیرهای دو اهرمی دارند با این تفاوت که عملکرد شیرهای کارتریجی آسان‌تر است. شیرهای کارتریجی در دو نوع دو اهرمی و تک اهرمی نیز قابل تهیه هستند.
شیرآلات لمسی
شیرآلات لمسی را می‌توان نوعی از انواع شیرالات مدرن معرفی کرد که قطع و وصل جریان آب در آن‌ها از طریق سنسور کنترل می‌شود. این شیرها که تنها با لمس سنسور فعال می‌شوند سبب استفاده آسان و همچنین کاهش مصرف آب می‌شوند. شیرهای لمسی انتخابی ویژه برای آشپزخانه و سرویس بهداشتی منازل و مراکز درمانی و عمومی به شمار می‌آیند.
انواع مدل های شیر ساختمانی
- شیر اهرمی: به این گونه است که چرخاندن اهرم به سمت های مختلف می تواند دمای آب را تغییر دهد و کاربری بسیار راحتی دارد.
- شیر فلکه‌ای: همان مدل قدیمی اما به دو اهرم مختلف برای آب و برق است.
- شیر پدالی: بیشترین استفاده در اماکن عمومی از این نوع شیر می‌شود زیرا نیاز زیادی انرژی خاصی مانند برق ندارد.
- شیر سنسور دار: این نوع جدید بوده و قیمت بالایی دارند اما می‌توانند به شدت در کاهش مصرف آب به کار بیایند.
- شیر پیسوار: برای کنترل و قطع کردن جریان آب درصورت خراب شدن شیر اصلی استفاده می‌شود.
- شیر ساده: برای کنترل جریان آب و عمل مخلوط کردن آب سرد و گرم استفاده می‌شود.
انواع شیرآلات بر اساس جنس
شیرآلات ساختمانی علاوه بر تنوع در طراحی و تکنولوژی به کار رفته در ساختارشان، از نظر جنس و رنگ نیز با یکدیگر متفاوت هستند. این تنوع در جنس سبب ایجاد خواص منحصربفرد در محصول می‌شود که روی قیمت هم موثر است. شیرها اغلب از جنس برنز، آلیاژهای تهیه شده از روی، استیل، مس و حتی پلاستیک نیز تهیه می‌شوند. در این میان شیرهای تهیه شده از آلیاژهای روی که مقاومت نسبتا مطلوبی دارند با استقبال عموم روبه رو شده‌اند.
شیرهای استیل که عموما ضدزنگ هم هستند، ظاهری براق و درخشان دارند که جلوه‌ای خاص به محیط می‌دهند. و اما شیرهای برنزی و مسی با رنگ‌های متنوع و متفاوتی که دارند جلوه‌ای متفاوت و لوکس به محل نصب می‌بخشند. این شیرها در عین زیبایی که دارند به مراقبت و پاک کردن بیشتری نیاز دارند.
اجزای مختلف شیرآلات ساختمانی
انواع شیرآلات ساختمانی در عین تفاوت‌هایی که یگدیگر دارند ساختار نسبتا مشابهی دارند. اجزای این شیرها شاید در ابتدا ساده به نظر برسند اما ساختاری را ایجاد می‌کنند که کنترل جریان آب را میسر می‌کنند. همانطور که مشخص است خراب شدن هر یک از قطعات و اجزای شیر سبب اختلال در عملکرد آن می‌شود. البته که اجزایی چون دسته، کارتریج یا مجرا بند نیز نقش مهم‌تری در این محصولات ایفا می‌کنند. برخی از اجزای مهم شیرآلات شامل موارد ذیل هستند:
بدنه
بدنه، بخش اصلی است که دوام، زیبایی و استحکام محصول به مقدار زیادی به آن مربوط است. بدنه همان بخش خارجی شیر است که از برنج، استیل، برنز، فولاد و ... نیز تهیه می‌شود.
بونت
بونت از دیگر اجزای اصلی است که به بدنه متصل می‌شود. بونت همان قسمتی است که دسته کنترل کننده در آن قرار می‌گیرد.
تریم
تریم بخشی کلی است که علاوه بر انجام حرکات پایه‌ای، جریان آب را هم کنترل می‌کند.
دسته یا استم
دسته‌ها اجزای اصلی هستند و در انواع چرخشی، خطی و ترکیبی از خطی و چرخشی طراحی می‌شوند. این بخش با اثر بر روی مجرا بند جریان اب را باز و بسته می‌کند.
مجرا بند یا دیسک
مجرا بند همانطور که از نامش پیداست وظیفه باز و بسته کردن و کنترل جریان را بر عهده دارد. مجرا بند در هریک از انواع شیرها دارای ساختار متفاوتی است که با سازوکار آن‌ها هماهنگ است.
علمک
علمک ، همان قسمت نسبتا بلندی است که آب به کمک از بونت یا قسمت تحتانی شیر به قسمت فوقانی می‌رسد.
نحوه نصب و استفاده از شیرآلات ساختمانی
پس از انتخاب شیرآلات متناسب با نیاز نوبت نصب آن‌ها با رعایت نکات فنی است. البته که بهترین شیوه نصب شیرآلات، سپردن کار به کاردان است که از نشتی و خرابی شیر نیز پیشگیری می‌کند. البته که افراد مجرب هم می‌توانند با در دست داشتن تجهیزات کافی شیرآلات مختلف را نصب کنند. حال که نحوه نصب و استفاده از شیرآلات ساختمانی اهمیت دارد، مراحل نصب آن‌ها به شرح ذیل هستند:
- ابتدا پیش از هر کاری، فلکه اصلی آب یا شیر فرعی که در تابلو تقسیمات قرار دارد را قطع می‌کنیم.
- سپس درپوش لوله‌ها را باز کرده و پس از خروج رسوبات، شیر را شیلنگ‌‌های پیسوار که مخصوص شیرهای ظرفشویی و روشویی هستند را وصل می‌کنیم.
- برای نصب شیر حمام و توالت که بدون رابط و شیلنگ پیسوار هستند، دو قطعه فلزی که لنگی نام دارند نوار تفلون پوشش داده و در لوله آب سرد یا گرد می‌بندیم.
- سپس دو عدد کاور فلزی که از اجزای شیر محسوب می‌شوند را روی لنگی‌ها قرار می‌دهیم.
- حال نوبت به نصب بدنه اصلی شیر می‌رسد که به کمک واشرها به راحتی روی لنگی سوار کرده و با آچار محکم می‌کنیم.
- برای نصب شیرآلات روشویی و ظرفشویی، پس از نصب شیبنگ‌های پیسوار و اتصال آن‌ها به شیر، پیچ زیر بند را در زیر شیر می‌بندیم.
- در واقع با محکم کردن مهره زیربند، شیر در محل خود ثابت نصب می‌شود.
ویژگی‌های بهترین شیرآلات ساختمانی
ویژگی‌های ظاهری و ساختاری انواع شیرآلات ساختمانی به طور معمول معیار مناسبی برای سنجش کیفیت، دوام و کارایی آن‌ها هستند. ازاین‌رو لیستی از ویژگی‌های بهترین شیرها را تهیه کرده‌ایم تا تشخیص را برای متقاضیان آسان کنیم.
- بدنه و ساختار صاف و یکدست
- فاقد خط و خش و زنگ زدگی
- عدم وجود سرب در اجزای مختلف آن
- مقاوم به ضربه و فشار
- مقاوم به رطوبت و بخار
- مقاوم به خوردگی در اثر مواد شوینده
- طراحی اصولی
- ثبات رنگ
راهنمای انتخاب شیرآلات مناسب
رضایت از عملکرد و کارایی شیرآلات ساختمانی علاوه بر کیفیت و ماندگاری محصول، به تناسب آن‌ها با نیاز و محل استفاده بستگی دارد. به طور مثال شیرهای آبکاری شده با کیفیت طبیعتا ظاهری زیباتر و بادوام‌تر از شیرهای معمولی دارند. نکات کاربردی هنگام تهیه شیرآلات بسیارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد ذیل هستند:
- انتخاب مدل متناسب با محل نصب
- توجه به جنس و انتخاب جنس متناسب با محل استفاده
- بررسی نحوه عملکرد شیر و تکنولوژی به کار رفته در ساختار آن
- تناسب مدل شیر با دکوراسیون داخلی و سایر اجزای آشپزخانه یا سرویس بهداشتی
- توجه به ارتفاع و آبدهی شیر
- توجه به برند و عمر مفید
- قیمت
- ضمانت نامه
- نصب آسان
چه شیری برای کجا؟
نظر به اینکه انواع مختلفی از شیرآلات ساختمانی در بازار موجود هستند، انتخاب مدل مناسب با محل استفاده امری حائز اهمیت است. با این اوصاف بررسی تناسب ویژگی‌های شیر و تناسب ارتفاع، جنس، دسته و ... آن با کاربردی که انتظار داریم امری هوشمندانه است. به طور مثال شیرآلات تک اهرمی که تنظیم جریان آب را آسان تر می‌کنند برای خانواده‌های پرجمعیت دارای کودک مناسب‌تر هستند. در حالی که شیرآلات کلاسیک دو اهرمی که طراحی منحصربفرد دارند برای ساختمان‌های لوکس با سبک کلاسیک نیز مناسب هستند.
ارتفاع همواره فاکتوری مهم در انتخاب آن‌ها به شمار می‌آید. به طوری که شیرآلات دارای ارتفاع کمتر برای روشویی مناسب هستند. در صورتی که شیرآلات پایه بلند دارای ارتفاع بلندتر برای سینک‌های ظرفشویی مناسب هستند. ناگفته نماند که شیرآلات سنسور دار لمسی و چشمی نیز ابتدا برای اماکن عمومی و سپس برای آشپزخانه و سرویس بهداشتی منازل کاربرد دارند.
سخن پایانی
شیرآلات ساختمانی از اجزای مهم و ضروری سرویس بهداشتی و آشپزخانه‌ها به شمار می‌آیند که در تمام ساختمان‌ها کاربرد دارند. ازاین‌رو در راستای افزایش آگاهی کاربران، در این مقاله نحوه نصب و استفاده از شیرآلات ساختمانی را هم با جزئیات شرح دادیم. علاوه بر این ساختمان دات آی آر به عنوان مرجع تخصصی صنعت ساختمان وظیفه خود می‌داند انواع شیرآلات را به کاربران معرفی کند. این مجموعه نوپا همچنین با بهره‌گیری از کادری مجرب، خدمات چشمگیری در عرصه ساختمان به مشتریان ارائه می‌دهد.
سوالات متداول
به چه دلیل در انشعابات و اتصالات نشتی ایجاد می‌شود؟
پیش از نصب شیر ها باید اول از نصب درست اتصالات شیر ها مطمئن شوید. از پیش و مهره های درست و اندازه برای نصب استفاده کنید و اگر دچار آسیب شدند آن هارا به سرعت تعویض کنید تا از بروز هرگونه مشکل جلوگیری کنید.
آیا نیاز است منافذ آب و اتصالات آن را مهر و موم بکنیم؟
عیوب عایق رطوبتی یا حتی وجود چنین سوراخ هایی می تواند از طریق نفوذ آب به سازه آسیب قابل توجهی ایجاد کند. اتصالات مخفی در شیرها باید مطابق با دستورالعمل های ارائه شده در دفترچه راهنمای محصول باشد.
