چگونگی تهیه آجر و خشت

خشت و آجر از جمله مصالح ساختمانی هستند که برای ساختن دیوار، سقف و دیگر سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. حال سؤال اینجاست که آجر از چه خاکی درست شده است؟ آجر و خشت چگونه تهیه می‌شود؟ آجر با خشت چه تفاوتی دارد؟ مراحل تهیه آجر و خشت به چه صورت است؟

همه این‌ها سؤالاتی است که ما به پاسخ آن‌ها در این مقاله پرداخته‌ایم. امیدواریم برای شما مفید واقع شود.

هنوز هم در برخی از خانه‌های روستایی از خشت استفاده می‌کنند. خشت‌ها در ابعاد و اندازه‌های متفاوتی تهیه می‌شوند، ولی غالب آن‌ها به شکل مربعی می‌باشند که ابعاد آن 20 سانتی‌متر و ضخامتش 5 سانتی‌متر است. برای استحکام خشت و مقاومت آن در برابر رطوبت، خشت خام را داخل کوره حرارت می‌دهند تا پخته شود. به خشت خام پخته شده آجر می‌گویند. به مرحله پخت خشت که آن را به آجر تبدیل می‌کند، داش می‌گویند.

خشت از نظر ترکیب خاک با میزان آب، سه نوع دارد:

1-گل خشت: برای تهیه این نوع خشت، خاک را با اضافه کردن 8 تا 20 درصد آب به گل خشت تبدیل می‌کنند.

2-گل سفت: گل سفت با اضافه کردن 20 تا 25 درصد آب به خاک و پرس کردن آن تهیه می‌شود.

3-گل خمیری: برای این نوع خشت، خاک را با اضافه کردن 60 درصد آب و پرس کردن آن درست می‌کنند. گل خمیری را داخل قالب چوبی ریخته و با دست به آن شکل می‌دهند.

بیشتر بخوانید : تفاوت آجر و خشت

از مزایای خشت مقرون به صرفه بودن آن است. زیرا به خاک خاصی نیاز نداشته و می‌توان با خاک محل هم به راحتی خشت تهیه کرد. می‌خواهیم با انواع خشت، با توجه به نوع خاک ترکیبی آن آشنا شویم:

1. خاک رس همگن را با آب مخلوط کرده و قالب می‌زنند.

2. از ترکیب خاک رس معدنی نرم شده با شکرسنگ و آب تهیه می‌شود.

3. از ترکیب خاک رسی مرغوب که خرده سنگ و کاه در آن وجود دارد، تهیه می‌شود. کاه باعث اتصال دانه‌های خاک به هم شده و خرده سنگ مقاومت خشت را افزایش داده تا در برابر فشار بنا، خشت مقاوم‌تر باشد.

4. از خاک ساختمان‌های خراب شده، خاک‌های مرغوبی که دانه‌های درشت و ریز سنگی دارند را استفاده کرده و خشت مقاومی را از آن تهیه می‌کنند.

5. خاک رس چرب کوبیده را با مقداری خاکستر که چربی کمی دارد، مخلوط کرده و خشت می‌سازند. خاکستر موجود در خشت از مکش آب جلوگیری می‌کند. رنگ این خشت خاکستری است.

6. با اضافه کردن موی بز به خاک رس، علاوه بر بالا رفتن مقاومت خشت، ترک‌پذیری آن را کاهش داده و حتی از بین می‌برد.

7. در روش هفتم از ترکیب خاک رس معدنی نرم با پشم شتر که به صورت تار و پود با نسبت معینی در هم آمیخته شده‌اند، خشت تهیه می‌شود.

8. از ترکیب خاک رس با پوست برنج شلتوک، خشتی تهیه می‌شود که ترک‌پذیری خیلی پایینی دارد.

9. گاهی هم با اضافه کردن پهن چهارپایان به خشت، باعث افزایش مقاومت در برابر رطوبت و کاهش ترک‌پذیری خشت می‌شوند.

10. همچنین از ریشه گیاهی و علفی بعضی از گیاهان و ترکیب آن با خاک رس، خشت تهیه می‌کنند.

11. از مخلوط خاک رس با الیاف درخت خرما، خشتی به نام ساز و دار تهیه می‌شود.

12. گاهی هم از خرد کردن کلوش ساقه‌های برنج و مخلوط آن با خاک رس، خشتی مقاوم با پیوند ملات از خشت بدست می‌آید.

مراحل تهیه آجر و خشت

این فرایند کاملا صنعتی است و حتی با دستگاه انجام می شود، اما اگر قصد دارید خودتان اقدام به درست کردن آجر کنید در ادامه با ما همراه باشید زیرا، قدم  به قدم مراحل تولید این محصول را برای شما شرح خواهیم داد:

1. استخراج مواد اولیه
2. تهیه خمیر
3. فرم دهی
4. خشک کردن مواد
5. قرارد دادن در کوره برای پخته شدن
6. سطح‌ دهی و تراشکاری
7. بسته بندی نهایی آجر و خشت
8. کنترل کیفیت محصول نهایی

استخراج مواد اولیه

تهیه خمیر

برای تهیه خمیر مورد نیاز آجر، لازم است که موادی که در قسمت بالا به آنها اشاره کردیم را با مکقدار معینی آب قاطی کرده تا یک خمیر سفت و مناسب به دست آید.

فرم دهی

خمیر تولید شده را در قالب های مشخصی که به صورت دستی یا به وسیله دستگاه تولید شده اند قرار می دهند تا شکل مورد نظر را به خود بگیرد.

خشک کردن مواد

بعد از فرم دهی با قالب، مواد را در کوره های مخصوص برای خشک کردن قرار می دهند، فرایند خشک کردن آجر ها از طریق حرارت یا هوای گرم صورت می گیرد.

قرارد دادن در کوره برای پخته شدن

از مراحل اصلی در روند تهیه آجر، این است که این محصولات در یک کوره یا تنور با دمای بالا قرار می‌گیرند تا مواد معدنی در آنها با هم ترکیب شده و محصول نهایی کاملا مقاوم به دست می آید.

سطح‌ دهی و تراشکاری

بعد از اینکه آجرها به طور در کوره های مخصوص کامل پخته شدند لازم است که سطح و اطراف آنها با استفاده از وسیال مخصوص مثل سمباده تراشکاری شود تا شکل درست و مناسب را به خود بگیرد و قابل استافده  شود.

شاید برایتان جالب باشد: خرید شیرآلات ساختمانی

بسته بندی نهایی آجر و خشت

اگر قصد تولید زیاد از خشک و آجر را دارید و می خواهید آن را به فروش برسانید، در آخرین مرحله باید محصولات نهایی به شکل دقیق بسته‌ بندی شوند و برای انتقال به بازار یا مصرف‌کنندگان نهایی آماده شوند.

کنترل کیفیت

در تمام مراحل تولید آجر انجام دادن عملیات کنترل کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است، انجام این کار به این صورت است که نمونه‌ هایی از محصولات در طول فرآیند تولید برداشته شده و تحت آزمایش‌های کیفی قرار می‌ گیرند تا کیفیت و مقاومت آنها در برابر شاخص های مورد نظر تست شود و اطمینان پیدا کنند که محصولات استانداردهای لازم را دارند.

مراحل بالا نشان‌ دهنده فرآیند گسترده و چندگانه تهیه آجر و خشت می باشند که برای ساختمان سازی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، از مواد اولیه گرفته تا مراحل نهایی بسته‌ بندی و انتقال به بازار، هر مرحله نقش مهمی در ایجاد محصولات با کیفیت و استاندارد که مقاومت بالایی داشته باشند را دارد  و باید با دقت و مهارت بالایی صورت گیرد.

آجر از مصالح ساختمانی قدیمی است که ساخته دست بشر است. سؤال اینکه آجر از چه خاکی درست شده است؟ خاک رس ماده اولیه تشکیل‌دهنده آجر است که در انواع مختلفی وجود دارد اما بیشتر از خاک رس آبرفتی برای تهیه آجر استفاده می‌کنند. مواد دیگری هم در تهیه خشت و آجر استفاده می‌شوند، اینجا درباره خواص آن‌ها توضیح می‌دهیم:  

آجر به دو روش سنتی (ماشینی یا دستی) و صنعتی تولید می‌شود.