بهتراست بدانید که به سیستم‌های گرمایشی که با آب گرم کار می‌کنند، شوفاژ گفته میشود. رادیاتورها یا همان شوفاژها از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌های ایجاد گرمای خانه هستند و به دلیل گرم‌کردن یکنواخت و راحت محیط، همواره مورد استفادهٔ عموم قرار می‌گیرند. این وسایل گرمایشی در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند تا قابل استفاده در هر فضایی باشند. در ادامه با انواع شوفاژ و رادیاتور و اجزاء شوفاژ بیشتر آشنا خواهیم شد.
شوفاژ چیست؟
همانطور که گفته شد، شوفاژ سیستمی گرمایشی است که با استفاده از آب گرم کار می‌کند. شوفاژ توسط قسمتی از ساختمان که به آن شوفاژخانه یا موتورخانه گفته میشود تغذیه میشود. در موتورخانه دستگاه‌هایی مثل: مشعل، دیگ، پمپ، منبع آب گرم و... نصب میشود؛ به این صورت که مشعل به دیگ، حرارت داده و این حرارت آب را گرم می‌کند.
سپس آب گرم شده از طریق پمپ وارده لوله‌ها شده و به سمت رادیاتور (شوفاژ) می‌رود. گرمای آب، از طریق شوفاژ به هوای داخل محیط انتقال پیدا کرده و باعث گرم شدن اتاق میشود. بعد از آن که آب درون لوله‌ها باعث گرم‌شدن اتاق شد دمای آب درون لوله پایین می‌آید و مجدد از طریق لوله به موتورخانه برمی‌گردد و همین روند دوباره تکرار میشود.
انواع شوفاژ و رادیاتور
در مطالب بالا فهمیدیم که شوفاژ چیست؛ شوفاژ و رادیاتور انواع مختلفی دارند که در ادامهٔ مقاله با هر یک از انواع شوفاژ و رادیاتور آشنا خواهیم شد.
رادیاتور پره ای
ابتدا بهتر است بدانید که رادیاتور پره ای شوفاژ چیست؛ می‌توان رادیاتور پره ای را یکی از بادوام‌ترین رادیاتورها دانست که طول عمر بالایی دارد و می‌توان آن را کاربردی‌ترین نوع رادیاتور به‌حساب آورد. این رادیاتور از کنار هم قرارگرفتن چند پره ساخته میشود و میزان انتقال گرمای آن بستگی به تعداد پره‌ها و جنس رادیاتور دارد. شوفاژهای پره ای معمولاً از جنس آلومینیوم و فولاد ساخته می‌شوند به همین دلیل زمانی که پره‌های رادیاتور دچار زنگ‌زدگی می‌شوند به‌راحتی قابل‌تعویض هستند.
شوفاژ پنلی
از انواع شوفاژ و رادیاتور می‌توان به شوفاژ پنلی اشاره کرد که ظاهری زیبا دارند و به دلیل داشتن وزن کم و فضای کمی که نسبت به دیگر رادیاتورها اشغال می‌کنند، پر طرف‌دار هستند. این نوع رادیاتور در مقایسه با رادیاتور پره ای بازده گرمایی بیشتری دارد و همچنین انتقال گرما در این نوع شوفاژها به‌صورت تابشی است و به گردش آب کمتری، نیاز دارد. شوفاژ پنلی فضای خانه را به‌صورت یکدست گرم می‌کند و می‌توان گفت تنها عیب این رادیاتورها این است که در صورت زنگ‌زدگی و فرسودگی امکان تعویض پنل در آن‌ها وجود ندارد.
رادیاتور قرنیزی
رادیاتورهای قرنیزی از جدیدترین مدل‌های موجود در بازار محسوب می‌شوند؛ همان گونه که از نام این رادیاتور پیدا است مثل قرنیز در پای دیوار نصب میشود. جالب است بدانید از شوفاژ قرنیزی می‌توان علاوه بر گرم‌کردن خانه به‌عنوان یک آیتم دکوراتیو در دکوراسیون داخلی خانه استفاده شود. رادیاتورهای قرنیزی در نوع‌های مختلفی از طرح‌ها و رنگ‌های مختلف به‌صورت برقی و آبی تولید می‌شوند و جنس بیرونی این رادیاتورها آلومینیومی است که در پشت آن‌ها لوله‌های آب گرم قرار می‌گیرد.
شوفاژ برقی
این نوع رادیاتورها از انرژی برق برای تأمین گرمای خانه‌ها استفاده می‌کنند و بر خلاف رادیاتورهای دیگر به سیستم حرارت مرکزی متصل نیستند؛ در واقع، گرمای شوفاژ برقی از طریق سیال روغنی در داخل پره‌ها انجام میشود. باید بدانید این رادیاتورها دقت بالایی در کنترل دما دارند؛ ولی می‌توان گفت تنها عیب این نوع شوفاژها بازده گرمایی بسیار کم و مصرف زیاد برق است.
شوفاژ حوله خشک‌کن
همان گونه که از اسم این شوفاژها مشخص است، از آن برای خشک‌کردن حوله استفاده میشود. شوفاژهای حوله خشک‌کن در حمام به‌صورت دیواری نصب می‌شوند و علاوه بر اینکه فضای حمام را گرم می‌کنند، باعث خشک‌شدن لباس‌ها هم می‌شوند.
اجزاء تشکیل دهندهٔ شوفاژ
اگر به‌صورت کامل با انواع شوفاژ و رادیاتور آشنا نباشید و ندانید که شوفاژ چیست و چه کارایی دارد نمی‌توانید استفادهٔ مفید و درستی از آن داشته باشید. شوفاژ دارای بخش‌های مختلفی است که در ادامه با اجزاء شوفاژ مانند شیر رادیاتور، زانوی قفلی و... آشنا خواهیم شد.
شیر رادیاتور:
یکی از اجزاء شوفاژ شیر رادیاتور است؛ هنگامی که آب گرم وارد رادیاتور میشود در مسیر ورودی آن شیری به نام شیر رادیاتور وجود دارد که وظیفهٔ آن قطع جریان آب یا کنترل مقدار جریان آب در رادیاتور است. شخص با چرخاندن این شیر می‌تواند فضای داخلی خانهٔ خود را گرم کند.
زانوی قفلی:
زانوی قفلی بر روی لولهٔ برگشت رادیاتور قرار گرفته است که کار آن تنظیم بالانس کردن سیستم و جداکردن رادیاتور است. ساختار زانوی قفلی شبیه به شیر است و به‌وسیلهٔ آن می‌توان مجرای خروجی عبور آب از رادیاتور را باز و بسته کرد.
شیر هوا گیری رادیاتور:
این شیر برای خارج‌کردن هوای درون لوله‌کشی و رادیاتورها در زمان شروع به جریان انداختن آب و نیز خارج‌کردن حباب‌های هوا در بالای شوفاژها به کار برده میشود. شیر هواگیری در دو نوع دستی و خودکار وجود دارد.
بست پرچمی:
منظور از بست پرچمی نوعی ورقهٔ آلومینیومی است که بر روی بست ساخته میشود. بست پرچمی رادیاتور حساس بوده و محکم‌بودن آن بسیار اهمیت دارد تا بتواند از رادیاتور نصب شده روی دیوار محافظت کند و از بروز هرگونه خطر جلوگیری کند؛ باید بدانید معمولاً به‌ازای هر ده تاپرهٔ رادیاتور یک بست پرچمی موردنیاز است.
درپوش ماسوره
از دیگر اجزاء شوفاژ می‌توان به درپوش ماسوره اشاره کرد که شامل یک پکیج هفت تکه‌ای است که از مهره، درپوش و شیر هواگیری تشکیل میشود؛ دو تا از این مهره‌ها به‌صورت چپ‌گرد و دو تا مهرهٔ دیگر به‌صورت راست‌گرد هستند؛ باید توجه داشت که از درپوش ماسوره رادیاتور فقط در نصب رادیاتورهای پره ای استفاده میشود.
نحوهٔ کار شوفاژ چگونه است
پس از این که متوجه شدید شوفاژ چیست و با اجزاء شوفاژ آشنا شدید در ادامه نحوهٔ کارکرد شوفاژ را برای شما توضیح می‌دهیم. هر شوفاژ در سیستم آب گرم یک ورودی و خروجی دارد؛ ورودی آب داغ را به داخل برده و خروجی باعث میشود آب دوباره خارج شود. در هنگام روشن بودن شوفاژ، آب درون آب‌گرم‌کن یا پکیج گرم میشود؛ جالب است بدانید آب بسیار گرم میشود؛ اما هیچگاه به جوش نمی‌آید.
زمانی که آب به دمای مناسب رسید، پمپ شوفاژ، آب داغ را از سیستم گرمایش مرکزی به درون شوفاژها می‌کشد. وقتی که آب از هر رادیاتور عبور کند، مقداری از گرمای خود را از دست می‌دهد و در نهایت آب برای گرم‌شدن از خروجی به سیستم گرمایشی برمی‌گردد؛ بهتر است بدانید برای گرم‌کردن خانه، این روند تکرار میشود. سیستم گرمایش و پمپ معمولاً به ترموستات وصل هستند تا در زمان درست روشن و یا خاموش شوند؛ در واقع ترموستات تضمین می‌کند که شوفاژها فقط زمانی به کار می‌افتند که نیاز به گرما برای بقیه خانه وجود داشته باشد.
انواع شیرهای رادیاتور
رادیاتور شوفاژ دارای سه نمونه شیر است که به آن‌ها شیر سوپاپ‌دار، شیر ترموستاتیک و شیر زانویی می‌گویند. در ادامه با این سه نمونه شیر آشنا می‌شوید.
شیر سوپاپ دار
شیر سوپاپ دار در بخش بالایی رادیاتور نصب میشود و وظیفهٔ آن تنظیم جریان ورودی آب به رادیاتور است؛ کارکردن با این شیر بسیار ساده بوده و با چرخاندن آن می‌توانیم دمای رادیاتور را به‌راحتی تنظیم کنیم.
شیر ترموستاتیک
بهتر است بدانید که شیرهای ترموستاتیک در مدل‌های جدید رادیاتورها جایگزین شیرهای سوپاپ دار می‌شوند؛ شیرهای ترموستاتیک مانند شیرهای سوپاپ دار عمل می‌کنند با این تفاوت که در شیرهای سوپاپ دار با مقایسهٔ دمای محیط و دمای تنظیم شده، دمای رادیاتور را کم و یا زیاد می‌کنند.
شیر زانویی
این شیر در پایین رادیاتور نصب میشود و تنظیم آب برگشتی به پکیج، وظیفهٔ این شیر است؛ کار این شیر تعادل حرارت در سیستم با تنظیم آب برگشتی است. به دلیل اینکه سیستم شیر زانویی کارکرد ثابتی دارد؛ کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
نحوه کار دمای شوفاژ
در توضیحات بالا با انواع شوفاژ و رادیاتور آشنا شدیم و متوجه شدیم شوفاژ چیست و چه کاربردهایی دارد؛ در ادامهٔ این مطلب نحوهٔ کار دمای شوفاژ را برای شما شرح می‌دهیم. معمولاً در سیستم حرارت مرکزی که از آب گرم استفاده میشود دمای آبی که از دیگ خارج میشود 180 درجه ی فارنهایت و دمای آبی که وارد دیگ میشود و گرمای مورد نیاز را به اتاق منتقل می کند برابر 160 درجه فارنهایت در نظر گرفته میشود؛ این موضوع به معنی است که اختلاف دمای آب گرم خارج شده از دیگ و آب برگشت داده شده از ساختمان برابر 20 درجه فارنهایت است.
نحوهٔ گرم‌شدن اتاق توسط رادیاتور به‌صورت جابه‌جایی آزاد و یا طبیعی است. هوای بالای رادیاتور معمولاً به دلیل گرما سبک است و به سمت بالا حرکت می‌کند و هوای سرد طرف مقابل اتاق جایگزین آن میشود به همین ترتیب یک چرخش طبیعی در جریان هوای اتاق به وجود می‌آید و دمای تمامی نقاط اتاق بالا می‌رود و اتاق گرم میشود.
محل نصب رادیاتور یا شوفاژ
پیش از انجام کار با شوفاژ باید اطلاعات کافی راجع به آن را بخوانید و بدانید که شوفاژ چیست. بهترین مکان برای نصب شوفاژ در زیر پنجره یا کنار دیوارهای خارجی خانه است. به‌این‌علت که توسط رادیاتور شوفاژ در فصل زمستان به‌صورت دائمی گرما به اتاق داده میشود؛ ولی دمای اتاق زیاد نمی‌شود و دمای آن ثابت می‌ماند؛ چون بخش خیلی زیادی از گرمای تولید شده تلف میشود.
کلام آخر
در این مقاله با مفهوم شوفاژ چیست آشنا شدیم و دررابطه‌با انواع شوفاژ و رادیاتور صحبت کردیم و اجزاء شوفاژ را شناختیم. شوفاژها راهی مناسب برای افزایش گرمای فضای داخلی خانه و ساختمان هستند؛ این سیستم‌ها به‌صورت ساده کار می‌کنند و به‌آسانی قابل‌تعمیر و نگهداری هستند. در خرید رادیاتورها محدودیتی وجود ندارد و آن‌ها را می‌توان در اندازه و نوع‌های مختلف خریداری کرد. شما می‌توانید برای خرید مصالح ساختمانی و همچنین انواع شوفاژ باکیفیت و قیمت مناسب، به سایت ساختمان دات آی آر سر بزنید. در صورت نیاز به مشاوره نیز می‌توانید با شماره‌های پشتیبانی موجود در سایت تماس بگیرید.
سوالات متداول
نوع پرکردن و افزایش فشار در مدار شوفاژ که توسط مانومتر نشان داده میشود به چه صورت است؟
با استفاده از شیر پرکنی که در زیر دستگاه قرار دارد فشار را تا حد مورد نظر یعنی 1 تا 1.5 برابر افزایش دهید سپس شیر مورد نظر را ببندید. توجه داشته باشید که دریچه هواکش پمپ باید همیشه باز باشد تا هوای محبوس شده در سیستم از این طریق تخلیه شود.
اگر فشار دستگاه (مانومتر) بالارفت باید چکار کنیم؟
اگر دستگاه مشکل فنی ندارد و فقط آب بیش از حد پر شده است، بهتر است آب را از مدار گرمایش تخلیه کنید که بهتر است از طریق تخلیه رادیاتور واقع در داخل حمام، حمام یا آخرین رادیاتور انجام شود.
آیا می شود برای آپارتمان های زیر 60 متر پکیج نصب کرد و چه نوعی مناسب است؟
طبق مبحث 17 مقررات ملی ساختمان، نصب پک در آپارتمان های زیر 60 متر مربع در صورتی امکان پذیر است که هوای مورد نیاز احتراق از خارج از محیط مسکونی تامین شود. بهترین گزینه استفاده از مجموعه ای از فن ها با دودکش دو جداره است. همه سطوح می توانند خدمات بیشتری را با پیمانکاران بیشتری ارائه دهند.
بهترین فاطله برای قراردادن پکیج از محل مصرف آب گرم مانند: حمام و ظرفشویی چقدر است؟
فاصله باید کم بالشد و مطلوب ترین فاصله برای قرارگیری پکیج کمتر از هفت متر است.
