آشنایی با صنعت ساخت، تجهیز و تغییر کاربری کانتینر

کانتینرهای تغییر کاربری (Modified Shipping Containers) که امروزه از اهمیت بسزایی در صنعت پیش ساختگی و تولید محصولات پیش‌ساخته برخوردار می‌باشند، طی مراحل بازسازی، اعمال تغییرات و تجهیز یک، دو یا چند کانتینر با ابعاد استاندارد به یک ساختمان پیش ساخته با کاربری (یا کاربری‌های) جدید تبدیل می‌شوند.

امروزه کانتینرهای تغییر کاربری به سبب برخورداری از ابعاد (و حمل‌ونقل) استاندارد، امنیت و استحکام زیاد، مقاومت در برابر ضربه، قابلیت مدولار و توسعه‌پذیری، اجرای سریع و … یک رهیافت مقرون‌به‌صرفه به شمار آمده و مورد استقبال بسیار خوبی در میان انواع صنایع و کسب وکارها، همچنین مشتریان ساختمان‌های پیش ساخته قرار گرفته‌اند.

در ادامه این مطلب، نخست به معرفی و بررسی جامعی از انواع کانتینرهای استاندارد می‌پردازیم و سپس به تشریح فناوری تغییر کاربری کانتینر (به ویژه کانتینرهای اداری) در دنیای امروز خواهیم پرداخت:

کانتینر چیست؟

کانتینر یک اتاقک یا محفظه فلزی با مشخصات کاملاً استاندارد (ایزو) است که استفاده اصلی آن، حمل و نقل کالا و محصولات توسط سرویس های باربری و حمل و نقل تجاری (قطار، کشتی، هواپیما، کامیون و …) در سطح جهان است. در زبان فارسی، اصطلاحاً به کامیونی که حامل کانتینر هست نیز همین واژه (کانتینر) اطلاق می شود.

مشخصات و ویژگی‌های کانتینر

به طور معمول، کانتینر در ایران با طول ۴۰ فوت (به طور دقیق ۱۲٫۱۹۲ متر) و با طول ۲۰ فوت (دقیقاً ۱۹ فوت و ۱۰٫۵ اینچ معادل با ۶٫۰۵۸ متر) وجود دارند. عرض یا پهنای کانتینرهای ۲۰ فوت و ۴۰ فوت، دقیقاً ۸ فوت (معادل با ۲٫۴۳۸ متر) است و ارتفاع آنها در حالت معمولی دقیقاً ۸ فوت و ۶ اینچ (معادل با ۲٫۵۹۱ متر) و در حالت ارتفاع-بلندHigh-Cube  دقیقاً برابر با ۹ فوت و ۶ اینچ (معادل با ۲٫۸۹۶ متر) می باشد.

کانتینرها در ابعاد دیگر (برای مثال با طول ۴۵ فوت ارتفاع-بلند، با طول های غیر استاندارد ۴۸ فوت، ۵۳ فوت، ۶۰ فوت و …) نیز وجود دارند که دارای کاربردهای خاص بوده و عمومیت کمتری دارند.

حجم یک کانتینر ۲۰ فوت برابر با ۱٫۱۶۹ فوت مکعب (معادل با ۳۳٫۱ متر مکعب) ، حجم کانتینر ۴۰ فوت برابر با ۲٫۳۸۵ فوت مکعب (معادل با ۶۷٫۵ متر مکعب) و حجم کانتینر ۴۰ فوت ارتفاع-بلند، برابر با ۲٫۶۶ فوت مکعب (معادل با ۷۵٫۳ متر مکعب) می باشد.

وزن یک کانتینر خالی ۲۰ فوت برابر با ۴۸۵۰ پوند (معادل با ۲۲۰۰ کیلوگرم)، وزن کانتینر خالی ۴۰ فوت برابر با ۸۳۸۰ پوند (معادل با ۳۸۰۰ کیلوگرم) و وزن کانتینر خالی ۴۰ فوت ارتفاع-بلند برابر با ۸۵۹۸ پوند (معادل با ۳۹۰۰ کیلوگرم) می باشد.

کاربرد کانتینرهای تغییر کاربری

به طور معمول یک کانتینر تغییر کاربری، پس از مراحل بازسازی و تجهیز عمومی مانند یک کانکس پیش ساخته می تواند هر کاربری معمول را بپذیرد. اما در این میان، به ویژه کاربری های کانتینر انباری، کانتینر مسکونی، کانتینر اداری، کانتینر فروشگاهی، کانتینر سرویس بهداشتی و بعضاً کانتینر اتاق-کنترل و آزمایشگاهی رایج‌تر است.

از آنجایی که کانتینر از ابعاد و حمل و نقل استانداردی برخوردار است، تمامی کاربری‌های یک کانتینر تغییر کاربری می تواند به صورت سیار و روی خودروی حمل کانتینر نیز اجرایی گردد. برای مثال از این حالت، می توان به کانتینر سرویس بهداشتی سیار اشاره داشت.

کانتینر اداری چیست؟

کانتینر اداری یکی از انواع کانتینرهای تغییر کاربریاست که طی مراحل ساخت/بازسازی، اعمال تغییرات و تجهیز یک یا چند کانتینر با ابعاد استاندارد به یک ساختمان اداری پیش ساخته تبدیل می‌شود.

امروزه کانتینرهای اداری به سبب برخورداری از ابعاد (و حمل‌ونقل) استاندارد، امنیت و استحکام زیاد، مقاومت در برابر ضربه، قابلیت مدولار و توسعه‌پذیری، اجرای سریع و ... یک رهیافت مقرون‌به‌صرفه به شمار آمده و مورد استقبال بسیار خوبی در میان انواع صنایع و کسب وکارها، همچنین مشتریان ساختمان‌های اداری پیش ساخته قرار گرفته‌اند.

مشخصات و ویژگی‌های کانتینر اداری

ابعاد کانتینر اداری

با توجه به اینکه کانتینر اداری (ساده یا تکی) تحت ابعاد یک کانتینر استاندارد (20 فوت یا 40 فوت) است، به طور معمول در ابعاد 6×2.5 مترمربع (کانتینر اداری 15 متری) یا 12×2.5 مترمربع (کانتینر اداری 30 متری) بازسازی و تجهیز می‌شود.

علاوه بر این، بطور کلی، کانتینرهای تغییر کاربری دوبل (یا دوقلو)، از به هم پیوستن 2 کانتینر استاندارد، بازسازی و تجهیز آنها به وجود می‌آید؛ بطوریکه ابعاد آن مشخصاً می‌تواند به صورت 6×5 مترمربع، 12×5 مترمربع، 24×2.5 مترمربع یا 18×2.5 مترمربع باشد؛ که در این میان، کانتینر‌های اداری 6×5 متری و 12×5 متری نسبت به ابعاد دیگر، معمول‌تر است.

کانتینرهای (تغییرکاربری) چندگانه از به هم پیوستن حداقل 3 یا 4 کانتینر استاندارد، بازسازی و تجهیز آنها به وجود می‌آید که در ابعاد بزرگتر به کمپ‌های کانتینری نیز معروف هستند. ابعاد کمپ‌های کانتینری مشخصاٌ و به طور معمول مضربی از واحدهای ابعاد کانتینر استاندارد می‌باشند.

امنیت و استحکام

کانتینر به لحاظ امنیت، استحکام و ضدضربه‌بودن نسبت به سازه‌های پیش ساخته همسان نظیر کانکس‌های ورقی، ساندویچ پانل (Sandwich Panel) و ... از مقاومت بیشتری برخوردار است؛ ضمن اینکه می‌تواند توسط نصب حفاظ‌های فلزی (به ویژه در نواحی برش خورده درب و پنجره‌ها) بخوبی ایمن سازی گردد.

چیدمان و قابلیت توسعه پذیری

به طور کلی کمپ‌های کانتینری از ساختار مدولار (به معنی چیدمانی دلخواه، توسعه‌پذیر و دارای ابعاد مشخص از واحدهای کانتینر استاندارد) برخوردار می‌باشند که می‌توانند در اشکال نهایی مربعی، مستطیلی، Lشکل و ... به صورت یک، دو یا چند-طبقه وجود داشته باشند.

در حالت‌های خاص، دو کانتینر در حالت دوبل می‌توانند بر روی هم قرار گیرند که در این حالت کانتینر تغییر کاربری دو-طبقه به وجود می‌آید. کمپ های کانتینری نیز می‌توانند به صورت یک طبقه، 2طبقه یا چند طبقه نیز اجرا شوند.

کمپ های کانتینری به لحاظ اضافه کردن یا تغییر چیدمان واحدهای تشکیل دهنده استاندارد، ساختمان‌هایی توسعه پذیرند که می‌توانند بر حسب نیاز، از هر جهت توسعه یابند.

سهولت رنگ آمیزی

کانتینرهای اداری یا به طور کلی کانتینرهای تغییر کاربری ضمن آماده‌سازی بدنه، قابلیت رنگ‌آمیزی سریع و آسان را دارند و بدین لحاظ نسبت به انواع دیگر ساختمان‌های پیش ساخته با بدنه‌های ورقی، پانلی، نمای آلوبوند، ترمووود و ... از سهولت بسیار بیشتری جهت رنگ‌آمیزی برخوردارند.

اجرای سریع

از آنجایی که ساخت کانتینرهای تغییر کاربری (در اینجا کانتینر اداری) به نوعی بازسازی و تجهیز یک کانتینر آماده است، مشخصاً اجرای پروژه‌های کانتینری (یا تغییر کاربری کانتینر) نسبت به طراحی، ساخت و اجرای انواع کانکس، سرعت بیشتری دارد و همین امر، یکی از از دلایل مقبولیت چنین پروژه هایی می‌باشد.

امروزه، اجرای کانتینر اداری در محل (نصب پروژه)، نیز یکی دیگر از اجراهای پیشنهادی پیمانکارهاست، بدین سبب که انجام آن، سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر نسبت به ساخت و ارسال کانکس های اداری پیش ساخته به محل مقصد است.

حمل و نقل استاندارد

در ترابری به وسیله‌ی کانتینر (Containerization)، از کانتینرهای استاندارد ایزو استفاده می‌شود. این کانتینرهای استاندارد از قابلیت بارگیری در کشتی‌ها، واگن‌ها و کامیون‌ها برخوردار می‌باشند.

همانطور که پیش از این اشاره شد، ابعاد یک پروژه کانتینری (یا تغییر کاربری کانتینر) به صورت ضریبی از ابعاد استاندارد کانتینر می‌باشد که همین امر، حمل و نقل استاندارد واحدهای تشکیل دهنده‌ی چنین پروژه هایی را سبب می شود.

مراحل ساخت و تجهیز کانتینر اداری

آماده‌سازی بدنه

به طور معمول برای تمیزکاری و آماده سازی سطوح بدنه یک کانتینر اداری جهت اجرای مراحلی نظیر رنگ‌آمیزی، از روش ساب‌پاشی (Abrasive blasting) یا سندبلاست (Sandblast) استفاده می‌شود.

در این روش که نوعی تمیزکاری پاششی (Abrasive Cleaning) محسوب می‌شود، توسط دستگاهی موسوم به «سندبلاستر» مواد ساینده (فلزی یا غیر فلزی) با سرعت بسیار زیاد (ناشی از فشار هوا یا نیروی گریز از مرکز) به سطح برخورد کرده و به این ترتیب، آلودگی‌ها و مواد اضافی موجود بر روی لایه بالایی سطح از بین می‌روند؛ در نهایت، سطحی با پرداخت مورد نظر به دست می‌آید.

برش کاری جهت نصب درب و پنجره‌ها

پس ازآماده سازی و تمیزکاری بدنه کانتینر، نوبت که برش کاری بدنه، طبق پلان کانتینر اداری جهت نصب درب و پنجره می‌رسد.

در ساده ترین حالت، می توان با برش کاری و ایجاد محل یک درب و یک پنجره برای کانتینر اداری 6 متری یا یک/دو درب و 2 پنجره برای کانتینر 12 متری اقدام نمود که رایج‌ترین پلان درب و پنجره برای یک کانتینر اداری تکی به حساب می آید.

رفع پوسیدگی، صافکاری و رنگ آمیزی

رفع پوسیدگی و بازسازی سطوح بیرونی و داخلی یک کانتینر و سپس صافکاری سطوح، یکی از مراحل ضروری آماده سازی بدنه کانتینر تغییر کاربری یا اداری به حساب می‌آید.

رنگ آمیزی سطوح کانتینر طی 3 مرحله و به صورت 3لایه اجرا می‌شود که در این مرحله، آماده سازی بدنه جهت اجرای مراحل بعدی تکمیل می‌شود.

عایق کاری داخلی (ساندویچ پانل یا فوم)

با توجه به اینکه بدنه یک کانتینر از جنس فلز بوده و مشخصاً رسانای بسیار خوبی برای گرماست، عایق کاری آن نسبت به دما، یکی از مراحل اساسی و ضروری بازسازی و تجهیز آن جهت کنترل/نگهداشت دمای داخلی کانتینر تغییر کاربری محسوب می شود؛ به ویژه اینکه کاربری آن محل سکونت افراد و رفت و آمد آنها باشد.

به طور معمول، عایق کاری یا عایق سازی کانتینر با نصب فوم یا ورق ساندویچ پانل که نوعی ورق های عایق (گرما و صوت) به حساب می‌آیند، در سطوح داخلی بدنه کانتینر انجام می‌پذیرد.

در نهایت عایق سازی کانتینر با توجه به کاربری جدید آن، نسبت به متغیرهای دما، رطوبت و صوت قابل انجام است و توصیه می‌شود.

کف سازی (سرامیک یا کف پوش)

ازآنجایی که یک ساختمان پیش ساخته، از ناحیه کف آسیب‌پذیر بوده و می‌بایست نسبت به جذب رطوبت (به ویژه از کف) عایق باشد، عایق سازی و مستحکم نمودن کف کانتینر یکی از مراحل مهم تجهیز کانتینر تغییر کاربری به شمار می‌آید.

کف سازی کانتینر به طور معمول به دوگونه انجام می‌پذیرد:

1- تجهیز با سرامیک: کف سازی با زیر-لایه بتن و پوشش رویه‌ی سرامیک که در حال حاضر مستحکم‌ترین و عایق‌ترین کف سازی کانتینر به حساب می‌آید.

2- تجهیز با کفپوش: کف سازی با زیر-لایه تخته و پوشش رویه‌ی کفپوش که نسبت به حالت بتن+سرامیک سبک‌تر و سریعتر است، اما مشخصاً به علت رطوبت‌پذیری از استحکام و دوام کمتری برخوردار بوده و کمتر هم عایق است.

اجرای برق و سیم کشی

آخرین اقدام زیر-ساختی از مراحل بازسازی و تجهیز یک کانتینر اداری، نصب و اجرای ملزومات برق، سیم کشی برق، نصب فیوز و ... مطابق با نقشه کانتینر اداری می‌باشد.

نصب درب و پنجره

اقدام بعدی، نصب و اجرای درب(ها) و پنجره(ها)ی کانتینر می‌باشد که محل آن از قبل مطابق با نقشه کانتینر اداری، برش خورده است. به طور معمول در کانتینرهای تغییر کاربری با کاربری مسکونی، اداری یا فروشگاهی، جهت تهویه هوا و نورگیری، پنجره‌های متعدد تعبیه می‌شود. همچنین جهت تسهیل رفت و آمد، یا در حالتی که کانتینر، دو یا چندین پارتیشن داشته باشد، ممکن است درب‌های متعددی نیز تعبیه شوند.

امروزه درب و پنجره‌های کانتینر به طور معمول از جنس UPVC به همراه شیشه دو یا چند جداره (عایق قوی) اجرا می‌شود که در صورت عایق سازی داخلی با استفاده از ورق ساندوبچ پانل یا فوم، کل ساختمان عایق شود.

همچنین، استفاده از درب‌های فلزی، فریم‌های آلومینیومی یا نصب حفاظ فلزی بر روی درب و پنجره‌ها جهت تقویت امنیت کانتینر تغییر کاربری، بسیار مرسوم است.

دکوراسیون داخلی و ملزومات اداری

دکوراسیون داخلی معمولاً به صورت ساده پانلی یا نصب استیکر بر روی پانل یا نصب MDF و یا نصب PVC روکشدار و ضدضربه انجام می‌پذیرد. سپس نصب کلیدها و پریزها، نورپردازی/روشنایی‌های داخلی و خارجی انجام خواهد شد. سیم‌کشی و کابل‌کشی روکار (برای مثال: کابل شبکه/تلفن) و نصب داکت نیز از مراحل رایج اجرای دکوراسیون بدنه می باشد.

نصب پرده‌های پنجره جهت کنترل نور، یکی از مواردی است که معمولاً در تجهیز یک کانتینر اداری یا مسکونی رایج است.

برای تجهیز یک کانتینر اداری مشخصاً استقرار امکانات و تجهیزات اداری، میز و صندلی اداری و سایر ملزومات اداری نیز ضروری است.

امکانات و تجهیزات کانتینر اداری

به طور کلی، ساختمانهای اداری (پیش ساخته) به دلیل اینکه محل تردد پرسنل اداری، ارباب رجوع، مدیران، کارمندان و … هستند، به لحاظ نمای داخل و دکوراسیون داخلی از اهمیت زیادی برخوردارند. همچنین، طراحی/چیدمان واحدها باید به گونه ای باشد که تردد افراد مختلف در عملکرد بهینه امور، اختلالی ایجاد نکند و برای مثال، واحدهای اداری که روابط کاری مرتبط تری دارند به لحاظ فاصله، به هم نزدیک تر باشند.

تجهیز کانتینر اداری و استقرار انواع امکانات و تجهیزات اداری در آن، به واقع آخرین مرحله عملیاتی کردن یک پروژه کانتینرهای اداری است؛ از نصب تجهیزات سرمایش و گرمایش تا نصب پرده‌های هوشمند و ...

از امکانات و تجهیزات رایج یک کانتینر اداری، می توان علاوه بر اجرای دکوراسیون داخلی، به نصب دربهای ضد سرقت، فلزی، یوپیویسی، پنجرههای یوپیویسی، آلومینیومی، حفاظ فلزی، نمای آلوبوند، ترمووود و ...، کابلکشی و داکتکشی تلفن، شبکه، تجهیزات سرمایش و گرمایش، کمدهای دیواری، کناری اداری، میزهای اداری، مدیریت، جلسات، کنفرانس، صندلیهای اداری پرسنل، مدیریت، ارباب رجوع، بخش VIP، پذیرایی میهمان، مبلمان اداری، پردههای ساده، هوشمند، نورپردازی، روشنایی و سایر ملزومات اداری اشاره کرد.