پودر گچ نامی آشنا در صنعت ساختمان سازی است که کاربرد انواع آن فراتر از ساخت و ساز و سفید کردن دیوارها رفته است. گچ قرمز نیز به عنوان یکی از انواع گچ را می‌توان نوعی مصالح ساختمانی متفاوت و ماده اولیه طراحی و تولید مجسمه و لوازم تزئینی معرفی کرد. تنوع ساختار شیمیایی و فیزیکی گچ تهیه شده از سنگ گچ قرمز سبب تولید انواع گچ قرمز با ویژگی‌های متمایز شده است. به طوری که کاربرد گچ قرمز دانه درشت با کارایی گچ دانه ریز متفاوت است. نظر به اینکه اغلب معادن سنگ گچ قرمز در اطراف اصفهان قرار دارند، این استان محل تامین سنگ ژیپس قرمز کشور به شمار می‌آید.
گچ قرمز چیست؟
گچ قرمز نوعی پودر گچ تهیه شده از سنگ گچ معدنی قرمز است که در عین شباهت، تفاوت‌هایی با سنگ گچ سفید دارد. در واقع ژیپس قرمز از سنگ گچی با فرمول شیمیایی CaSo4.2H2O که حاوی مقادیر قابل توجهی هماتیت یا Fe2O3 است، تهیه می‌شود. به بیان ساده‌تر رنگ قرمز یا گلبهی این پودر گچ به علت وجود املاح یا ناخالصی‌هایی چون هماتیت در ساختار آن است. بنابراین رنگ این محصول طبیعی بوده و برخلاف باور برخی، از افزودن رنگ به گچ سفید ایجاد نمی‌شود.
پودر گچ قرمز همان پودر نسبتا قرمزی است که در ساختمان سازی کاربرد گسترده دارد. این نوع گچ نیز همچون گچ سفید ابتدا درون کوره به خوبی حرارت داده شده و سپس به پودری کاربردی تبدیل می‌کنند. همانطور که آشکار است این نوع گچ میل به ترکیب شدن با آب داشته و با حل شدن در آب، ملات و ساختاری منسجم ایجاد می‌کند.
معرفی انواع گچ قرمز
گچ قرمز بنا به نوع سنگ اولیه، بافت و اندازه ذرات و کاربردی که دارد دارای انواع مختلفی است که خواص متفاوتی با یکدیگر دارند. این نوع گچ بر اساس مقدار رنگ قرمز یا میزان هماتیت و آهنی که دارد دارای انواع مختلفی است که علاوه بر تفاوت رنگ، در خواص فیزیکی و شیمیایی نیز فرق دارند. این پودر همچنین بر اساس اندازه ذرات و میزان چسبندگی به انواع ریز و بسیار ریز نیز تقسیم می‌شود. همانطور که مشخص است نوع بسیار ریز پودر قرمز تخلخل پایین و چسبندگی بالایی دارد.
گچ قرمز بنا به ساختار خاصی که دارد دارای خاصیت آکوستیک است اما باید در نظر داشت میزان این خاصیت در انواع آن متفاوت است. در نهایت این گچ بنا به کاربرد و کارایی دارای انواع مختلفی است. ازاین‌رو هنگام تهیه ژیپس قرمز، اشاره به علت خرید برای انتخاب نوع مطلوب امری هوشمندانه است.
کاربرد گچ قرمز چیست؟
حال که خواص پودر گچ قرمز را تا حدودی بیان کردیم، کاربرد آن در صنعت ساختمان چیست؟ پودر ژیپس قرمز به عنوان یکی از مصالح ساختمانی ارزان و در دسترس، نقشی چشمگیر در زیرسازی و مراحل اولیه ساخت دیوارها ایفا می‌کند. پیش از اعلام و بررسی کاربردهای ژیپس قرمز، لازم به ذکر است استفاده در محل مناسب سبب بروز بهتر خواص مدنظر می‌شود. کاربرد گچ قرمز شامل موارد ذیل است:
- زیرسازی دیوار‌های تهیه شده از انواع متریال برای گچ کاری ساختمان
- استفاده به عنوان گچ مورد استفاده در گچ و خاک دیوار و سقف
- پر کردن درز‌ها، سوراخ‌ها و فرورفتگی‌ها
- ایجاد عایق حرارتی روی دیوارها و قسمتهای مختلف سازه
- ایجاد لایه عایق صوتی در دیوارها و سقف سازه
- محکم کردن بخش‌های مختلف سازه
- پوشش دادن دیوار آجری
- پوشش دهی قسمتهای مختلف دیوار، نما و سقف برای اجرای مراحل بعدی
- کاربرد مطلوب برای تولید مجسمه و برخی لوازم تزئینی
مزایای گچ قرمز
علت محبوبیت و استفاده چشمگیر از گچ قرمز در امور ساختمان سازی نشان دهنده ویژگی‌ها و مزایای خاص آن است. مهم‌ترین ویژگی ساختاری این گچ، مقاومت قابل توجه در برابر حرارت و آتش‌سوزی است. به طوری که به عنوان عایق حرارتی مخصوص در ساختمان سازی استفاده می‌شود. دیگر مزایای این پودر شامل موارد ذیل هستند:
- وزن سبک و عدم ایجاد بار اضافی در ساختمان
- چسبندگی مطلوب برای زیرسازی دیوارها و اجرای دیوارپوش‌های دیگر
- قابلیت ترکیب با سیمان و ایجاد بافتی بسیار مستحکمی
- رنگ زیبا
- در دسترس و ارزان
- قابل استفاده در دیوارچینی به عنوان ملات
- آماده شدن سریع
- پوشش دادن مطلوب دیوارهایی که به سایر ملات‌ها پاسخ مناسبی نمی‌دهند.
- ضایعات کم
- تنوع در ساختار و کارایی
معایب گچ قرمز
گچ قرمز در عین ساختار منحصربفرد و رنگ خاصی که دارد، دارای بافتی نسبتا سست است که با افزودن برخی مصالح چون سیمان محکم‌تر می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های این محصول که به طور همزمان هم مزیت است هم کاستی، خاصیت اکوستیک آن است. در واقع خاصیت آکوستیک پودر ژیپس قرمز کمتر از آن است که به تنهایی فضا را عایق کند. ازاین‌رو از آن به صورت ترکیبی یا زیرساز عایق صوتی استفاده می‌کنند.
معادن سنگ ژیپس قرمز
کشور ایران از نظر معادن گچ سفید و رنگی، غنی و ثروتمند است. به طوری که سنگ معدن مورد نیاز تولید انواع گچ اغلب از معادن داخلی استخراج می‌شوند. پیرو کاربرد گچ قرمز در صنعت ساختمان‌سازی، بهره برداری از معادن آن که بیشتر در اصفهان واقع شدهاند، افزایش یافته است. البته که در سایر شهرهای کشور نیز معادن ژیپس قرمز وجود دارند اما معادن اصفهان مورد توجه قرار گرفته‌اند.
معادن این سنگ نیز بر اثر گذر زمان و رسوب همزمان کلسیم سولفات و هماتیت در کنار یکدیگر ایجاد شدهاند. سنگ معدن ژیپس قرمز نیز همچون سنگ گچ سفید به کمک حفاری و انفجار از محل استخراج می‌شود. این سنگ گلبهی با چندین طیف رنگی، طی مراحل مختلفی چون حرارت در کوره و پودر کردن نیز آماده بسته بندی و عرضه به بازار می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله در کنار معرفی انواع گچ قرمز و ویژگی‌های منحصربفرد و جالب توجه، متوجه کاربردهای خاص آن شدیم. بیشترین کاربرد گچ قرمز در مراحل زیرسازی صنعت ساختمان است که سبب بهبود کیفیت نهایی کار می‌شود. نکته جالب توجه درمورد گچ قرمز، انتخاب نوع متناسب با محل استفاده است. ازاین‌رو بررسی انواع آن پیش از تهیه و استفاده، امری الزامی است. در این میان وب سایت ساختمان دات آی آر به عنوان مرجع تخصصی صنعت ساختمان با آگاهی به نیاز کاربران و خریداران مصالح ساختمانی، ارائه بهترین خدمات را در برنامه خود دارد. این مجموعه با رویکردی نوین، خدمات شایان توجهی در عرصه صنعت ساختمان به کاربران ارائه می‌دهد.
